Θεοδωράκης, Μίκης, 1925-2021

Identity area

Type of entity

Person

Authorized form of name

Θεοδωράκης, Μίκης, 1925-2021

Parallel form(s) of name

  • Theodorakis,Mikis, 1925-2021

Standardized form(s) of name according to other rules

  • Θεοδωράκης, Μ.(Μίκης), 1925-2021

Other form(s) of name

  • Θεοδωράκης, Μιχαήλ, 1925-2021

Identifiers for corporate bodies

Description area

Dates of existence

29/07/1925-02/09/2021

History

Έλληνας συνθέτης και πολιτικός κρητικής και μικρασιατικής καταγωγής. Θεωρείται
ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες μουσικοσυνθέτες και ως μια
από τις επιδραστικότερες και σπουδαιότερες προσωπικότητες της Ελλάδας στο
δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα. Ως πολιτικός υπήρξε υπουργός και 5 φορές
εκλεγμένος βουλευτής του ελληνικού κοινοβουλίου, μία φορά με την Ε.Δ.Α., δύο
φορές με το Κ.Κ.Ε και δύο ως ανεξάρτητος με το ψηφοδέλτιο της Ν.Δ. Μέχρι τον
θάνατό του, θεωρούνταν ως ο μεγαλύτερος εν ζωή Έλληνας συνθέτης του 21ου
αιώνα. Είχε ασχοληθεί με πολλά είδη της μουσικής, ενώ είχε συνθέσει τον ίσως πιο
αναγνωρίσιμο ελληνικό ρυθμό διεθνώς, το συρτάκι για την κινηματογραφική ταινία
(Zorba the Greek, 1964). Επίσης είχε ασχοληθεί με την κλασική μουσική γράφοντας
συμφωνίες, ορατόρια, μπαλέτα, όπερες, μουσική δωματίου και μουσική για σόλο
πιάνο.Συνθέσεις του έχουν ερμηνευτεί από καλλιτέχνες παγκοσμίου φήμης, όπως οι
Beatles, η Σίρλεϊ Μπάσεϊ, η Τζόαν Μπαέζ και η Εντίθ Πιάφ, ενώ έχει
γράψειμουσικήγιαγνωστέςταινίεςόπως: Φαίδρα (1962), Αλέξης Ζορμπάς (1964), Ζ (19
69) και Σέρπικο (1973). Το 1970, για τη μουσική στη ταινία Ζ, του απονεμήθηκε
το βραβείο BAFTA για πρωτότυπη μουσική, ενώ ήταν υποψήφιος στην ίδια κατηγορία
του 1974, για την ταινία State of Siege, και το 1975, για την ταινία Serpico. Επίσης
ήταν υποψήφιος για Γκράμι το 1966 και το 1975 για το μουσικό θέμα των ταινιών
Ζορμπάς και Serpico αντίστοιχα. Το 1983 τιμήθηκε με το Βραβείο Λένιν ενώ το 2000
προτάθηκε για βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Το πιο σημαντικό του έργο θεωρείται η
μελοποιημένη ποίηση, χρησιμοποιώντας ως στίχους ποιήματα βραβευμένων ποιητών
ελληνικής και ξένης καταγωγής, όπως οι Γιάννης Ρίτσος (Βραβείο Ειρήνης Λένιν
1976), Κώστας Βάρναλης (Βραβείο Ειρήνης Λένιν 1959) Γιώργος Σεφέρης (Βραβείο
Νόμπελ Λογοτεχνίας 1963), Πάμπλο Νερούδα (Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας
1971), Οδυσσέας Ελύτης (Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 1979). Ήταν βασική φωνή
κατά της Χούντας των Συνταγματαρχών η οποία τον φυλάκισε και απαγόρευσε τα
τραγούδια του. Απεβίωσε στις 2 Σεπτεμβρίου 2021 σε ηλικία 96 ετών και τάφηκε, σύμφωνα με την
τελευταία του επιθυμία, στον Γαλατά Χανίων, στην Κρήτη.

Places

Τα παιδικά του χρόνια ο Μίκης Θεοδωράκης τα πέρασε σε διάφορες πόλεις της ελληνικής
επαρχίας όπως τη Χίο, τη Μυτιλήνη, τα Γιάννενα, το Αργοστόλι, τον Πύργο, την Πάτρα και
κυρίως στην Τρίπολη, λόγω των συχνών μεταθέσεων του δημοσίου υπαλλήλου πατέρα του.
Στην Τρίπολη, μόλις 17 ετών, δίνει την πρώτη του συναυλία παρουσιάζοντας το έργο
του Κασσιανή και παίρνει μέρος στην αντίσταση κατά των κατακτητών. Το 1943
συλλαμβάνεται από τους Ιταλούς και βασανίζεται. Διαφεύγει στην Αθήνα όπου οργανώνεται
στο ΚΚΕ και στην ΕΠΟΝ. Συλλαμβάνεται κατά τον εμφύλιο(1948) επειδή συμμετέχει στον
Δημοκρατικό Στρατό Αθηνών και στέλνεται στην Μακρόνησο. Το 1950 και μετά την
ανάρρωσή του επιστρέφει στην Αθήνα όπου αποφοιτά από το Ωδείο Αθηνών με πτυχίο στην
Αρμονία. Το 1954 μεταναστεύει με κρατική υποτροφία στο Παρίσι. Το 1960 επιστρέφει στην
Ελλάδα.

Legal status

Functions, occupations and activities

1947 περνάει στην παρανομία στην προσπάθεια συμμετοχής σε ένοπλες ομάδες
του Δημοκρατικού Στρατού Αθηνών και βρίσκεται στην ομάδα του Παύλου Παπαμερκουρίου.
Το 1950 όμως επιστρέφει στην Αθήνα από όπου αποφοιτά από το Ωδείο με δίπλωμα
στην αρμονία.
Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ηχογραφείται για πρώτη
φορά ο Επιτάφιος, που ανοίγει έναν καινούργιο δρόμο για το ελληνικό τραγούδι
Την ίδια χρονιά ο Μίκης Θεοδωράκης αρχίζει και, σχεδόν, τελειώνει το Άξιον
Εστί του Οδυσσέα Ελύτη.
Το 1963 μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ιδρύεται η «Νεολαία Λαμπράκη», της
οποίας εκλέγεται πρόεδρος.
Στις εκλογές του 1964 εκλέγεται βουλευτής της ΕΔΑ στη Β΄ Πειραιώς και την ίδια χρονιά
αποκτά διεθνή αναγνώριση με τη σύνθεση της μουσικής για την ταινία του Μιχάλη
Κακογιάννη, Αλέξης Ζορμπάς.
Την 21η Απριλίου του 1967 περνάει στην παρανομία και απευθύνει την πρώτη έκκληση για
αντίσταση κατά της Δικτατορίας στις 23 Απριλίου.
Τον Μάιο του 1967 ιδρύει, μαζί με άλλους, την πρώτη αντιστασιακή οργάνωση κατά της
Δικτατορίας, το Πανελλήνιο Αντιδικτατορικό Μέτωπο (ΠΑΜ), ή Πατριωτικό
Αντιδικτατορικό Μέτωπο, που ιδρύθηκε στα τέλη Απριλίου 1967, αρχικά ως Πατριωτικό
Μέτωπο (ΠΜ) και εκλέγεται πρόεδρός του. Το 1971, ο Θεοδωράκης προσκλήθηκε στη Χιλή από τον τότε πρόεδρο Σαλβαδόρ Αλιέντε.
Στο Παρίσι, το 1972 ο Θεοδωράκης γνώρισε τον Νερούδα όταν ο Θεοδωράκης πρόβαρε τη
μελοποίηση του Canto General.
Το 1972 επισκέπτεται το Ισραήλ δίνοντας συναυλίες και συναντάται με τον Γιασέρ Αραφάτ,
στον οποίο επιδίδει το μήνυμα της ισραηλινής κυβέρνησης και προσπαθεί να τον πείσει να
αρχίσει συζητήσεις με την άλλη πλευρά.
Το 1974 με την πτώση της Δικτατορίας γυρίζει στην Ελλάδα. Παράλληλα συμμετέχει στα
κοινά είτε ως απλός πολίτης, είτε ως βουλευτής τις περιόδους 1981-86 (ΚΚΕ) και 1989-92
( ΝΔ ) είτε ως υπουργός Επικρατείας (1990-92), θέσεις από τις οποίες τελικά παραιτείται.
Το 1989 βρέθηκε στο στόχαστρο της οργάνωσης "17 Νοέμβρη".
Το 1993 αναλαμβάνει Γενικός Διευθυντής Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ, όμως παραιτείται τον
επόμενο χρόνο.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, αποσύρθηκε και ασχολήθηκε με την ανάγνωση, τη
συγγραφή, την έκδοση των παρτιτούρων του και δημοσίευσε κείμενα για τον πολιτισμό και
την πολιτική.

Mandates/sources of authority

Internal structures/genealogy

Το 1953 παντρεύτηκε τη γιατρό Μυρτώ Αλτίνογλου. Μαζί απέκτησαν δύο παιδιά, τον
Γιώργο και τη Μαργαρίτα.

General context

Relationships area

Access points area

Subject access points

Place access points

Occupations

Control area

Authority record identifier

GRIHU-LISA

Institution identifier

Rules and/or conventions used

ISAAR(CPF)2η
έκδοση

Status

Final

Level of detail

Full

Dates of creation, revision and deletion

13/03/2025(δημιουργία)

Language(s)

  • Greek

Script(s)

  • Greek

Sources

Maintenance notes

Δαλαμπίρα, Καλλιόπη(σύνταξη)