Παλαιολόγοι

• Σουλτάνοι-Παλαιολόγοι

• Δυναστεία των Παλαιολόγων

Η οικογένεια των Παλαιολόγων εμφανίζεται στην ιστορία τον 11ο αιώνα ως μέλος της βυζαντινής αριστοκρατίας. Η προφορική παράδοση αναφέρει ιταλική καταγωγή, πιθανώς από την πόλη Βιτέρμπο, αν και αυτό δεν είναι απόλυτα επιβεβαιωμένο. Ο Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος, ιδρυτής της δυναστείας, ανέλαβε την εξουσία το 1259, ανακτώντας την Κωνσταντινούπολη από τους Λατίνους το 1261 και αποκαθιστώντας την αυτοκρατορία. Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Παλαιολόγων, η αυτοκρατορία αντιμετώπισε συνεχείς εσωτερικές διαμάχες, οικονομική αστάθεια και εξωτερικές απειλές, ιδιαίτερα από τους Οθωμανούς. Παρά τις προσπάθειες ανασυγκρότησης, η αυτοκρατορία συρρικνώθηκε σημαντικά, οδηγώντας τελικά στην πτώση τηςΚωνσταντινούπολης το 1453. Κύριοι εκπρόσωποι της δυναστείας:
• Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος (1224/5–1282): Ιδρυτής της δυναστείας, αυτοκράτορας από το 1259 έως το 1282.
• Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγος (1259–1332): Γιος του Μιχαήλ Η', αυτοκράτορας από το 1282 έως το 1328.
• Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος (1297–1341): Εγγονός του Μιχαήλ Η', αυτοκράτορας από το 1328 έως το 1341.
• Ιωάννης Ε' Παλαιολόγος (1332–1391): Δισέγγονος του Μιχαήλ Η', αυτοκράτορας από το 1341 έως το 1391.
• Ιωάννης ΣΤ' Καντακουζηνός (1292–1383): Σύζυγος της Ειρήνης Παλαιολογίνας, αυτοκράτορας από το 1347 έως το 1354.
• Μιχαήλ Παλαιολόγος (1337–14ος αιώνας): Γιος του Ανδρόνικου Γ', δεσπότης και πορφυρογέννητος.
• Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος (1405–1453): Ο τελευταίος αυτοκράτορας, έπεσε υπερασπιζόμενος την Κωνσταντινούπολη κατά την άλωσή της το 1453. Εκτός από την κύρια γραμμή, υπήρξαν και παράλληλες, όπως η οικογένεια των Σουλτάνων-Παλαιολόγων στη Βέροια. Αυτή η γραμμή προήλθε από τον Ιζζεδίν
Καϊκαούς Β', σουλτάνο του Ικονίου, ο οποίος μετά την απώλεια της εξουσίας του το 1259, κατέφυγε στηΒυζαντινή Αυτοκρατορία με την οικογένειά του. Οι δύο νεότεροι γιοί του, μαζί με τη γιαγιά τους (αδελφή του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η'), εγκαταστάθηκαν στη Βέροια, όπου και εκχριστιανίστηκαν. Από αυτούς, η οικογένεια Σουλτάνων-Παλαιολόγων αναδείχθηκε, με γνωστά μέλη όπως ο Αθανάσιος Σουλτάνος και η κόρη του, Ευδοκία Κομνηνή Αγγελίνα Δούκαινα. Επιπλέον, η οικογένεια των Παλαιολόγων του Μομφερράτου, που εδρεύει στην περιοχή του Μομφερράτου στην Ιταλία, συνδέθηκε με τον Οίκο της Σαβοΐας μέσω γάμων, όπως αυτός της Γιολάντας Παλαιολογίνας με τον Αίμων της Σαβοΐας το 1330. Ο τελευταίος αρσενικός εκπρόσωπος της οικογένειας, Ιωάννης Γεώργιος του Μομφερράτου, πέθανε το 1553, μετά τον οποίο η περιοχή πέρασε στον Οίκο της Σαβοΐας. Αυτό το γενεαλογικό δέντρο αναδεικνύει την πολυπλοκότητα και την ιστορική σημασία της δυναστείας των Παλαιολόγων στην ύστερη βυζαντινή περίοδο, καθώς και την επιρροή τους σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης.

Κωνσταντινούπολη, Μυστράς, Πελοπόννησος

Έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πολιτική, στρατιωτική και πολιτιστική ζωή της εποχής. Τα μέλη της ασχολήθηκαν με την αναδιοργάνωση του κράτους, την αντιμετώπιση εξωτερικών απειλών και την προώθηση των τεχνών και των γραμμάτων.

Η Δυναστεία των Παλαιολόγων αποτελείτο από τους ακόλουθους αυτοκράτορες (εντός παρενθέσεως η περίοδος βασιλείας τους):

Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος (1259-1282)
Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγος (1282-1328), γιος του Μιχαήλ Η'
Μιχαήλ Θ' Παλαιολόγος (1295-1320) συναυτοκράτορας, γιος του Ανδρόνικου Β'
Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος (1328-1341), γιος του Μιχαήλ Θ'
Ιωάννης Ε' Παλαιολόγος (1341-1391), γιος του Ανδρόνικου Γ'
Ανδρόνικος Δ' Παλαιολόγος (1376-1379), πρωτότοκος γιος του Ιωάννη Ε'
Ιωάννης Ζ' Παλαιολόγος (1390), γιος του Ανδρόνικου Δ'
Ανδρόνικος Ε' Παλαιολόγος (1403-1407) συναυτοκράτορας, γιος του Ιωάννη Ζ'
Μανουήλ Β' Παλαιολόγος (1391-1425), δευτερότοκος γιος του Ιωάννη Ε'
Ιωάννης Η' Παλαιολόγος (1425-1448), πρωτότοκος γιος του Μανουήλ Β'
Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος (1449-1453), τεταρτότοκος γιος του Μανουήλ Β'

Η Δυναστεία των Παλιολόγων προώθησε επίσης πολιτιστικές και θρησκευτικές δραστηριότητες, όπως η ανέγερση εκκλησιών και η υποστήριξη των τεχνών.

ISAAR (ΔΙΠΚΑΕ) 2η έκδοση

19/3/2025 (δημιουργία)

• Ελληνικά

• Ελληνικό

Παπαδόπουλος, Α. Α. Θ. (2007, Δεκέμβριος). Μια γενεαλογία των Παλαιολόγων 1259-1454 [VERSUCH EINER GENEALOGIE DER PALAIOLOGEN 1259–1453]. Ελευθερη Σκεψις.

Σταματάκης Στυλιανός, φοιτητής Βιβλιοθηκονομίας 001/21 (σύνταξη)